Deze week is Pentiment uitgekomen. Een nieuw passieproject dat door Obsidian Entertainment ontwikkeld is. In deze review lees je mijn bevindingen.
Het team van Obsidian Entertainment heeft het afgelopen decennium een aantal parels van games uitgebracht. Met games als Grounded, The Outer Worlds, Fallout: New Vegas en Pillars of Eternity, kunnen we met enige zekerheid stellen dat zij de koning van de westerse RPG’s zijn. En met Avowed en The Outers Worlds 2 in het vooruitzicht, is de studio één van de kroonjuwelen onder de vlag van de Xbox Game Studios.
Pentiment is exclusief voor Xbox uitgebracht en sluit feilloos aan in de traditie van verhalende role playing games waar de studio om bekend is geworden. Met een team van slechts 13 ontwikkelaars heeft Obsidian aan Pentiment gewerkt. En met succes, want Pentiment is een absoluut meesterwerk. Toch zul je deze stellige conclusie niet heel duidelijk in mijn eindbeoordeling terug zien komen. Als liefhebber van videogames zie ik de kwaliteit die met Pentiment op het beeldscherm getoverd wordt. Het is echter helaas niet een game waar ik goed in kon komen. In deze review zal ik uitleggen waarom deze game mij persoonlijk minder weet te raken en doe ik een poging om te beschrijven voor wie deze game een no brainer is.
Unieke stijl
Pentiment is een historische en verhalende video game, waar role playing aspecten in zijn verwerkt. De gameplay bestaat grotendeels uit het volgen van een geschreven verhaal, keuzes in dialogen maken, afgewisseld met exploratie en enige puzzels. Het doel in Pentiment is het oplossen van een moordmysterie, waarover later meer.
De unieke stijl van Pentiment is waarschijnlijk het eerste dat de speler zal opvallen. Geen 3D openingsscenes met visueel spektakel en geluid dat door de speakers dreunt. Nee, Pentiment heeft de stijl van een getekend boek. Als speler beweeg je door een getekende wereld, alle dialogen zijn geschreven en verschijnen in de vorm van tekstballonnen in beeld. Over de gekozen stijl valt het nodige te bespreken, zowel in positieve als negatieve zin. Laat ik met de positieve punten beginnen.
De wereld in Pentiment is enorm gedetailleerd en mooi vormgegeven. Pentiment speelt zich af in de 16e eeuw en het is de ontwikkelaars uitstekend gelukt om deze periode uit de geschiedenis tot leven te brengen. Overigens niet geheel toevallig: het creatieve brein achter Pentiment is Josh Sawyer (bekend van Fallout: New Vegas), geschiedkundige van oorsprong, met de 16e eeuw als afstudeerrichting.
Als speler kruip je in de huid van Andreas Maler, een kunstenaar die tijdelijk in het fictieve Tassing verblijft. Tassing vormt het decor van Pentiment, waar alle klassieken invloeden van destijds tot uitdrukking gebracht worden. Een dorp waar de elite letterlijk hogerop wonen. Een kerk die de wet- en regelgeving binnen de gemeenschap uitvoert en controleert. Het voetvolk dat in boerderijen onder aan de heuvel verblijft. Als speler kun je vrij bewegen en alle plekken bezoeken, interactie met bewoners aangaan en taken uitvoeren die ten dienste van de gemeenschap staan.
De sfeer is uitstekend weergegeven. De boerderijen stralen armoede uit. De daken lekken, de grond is drassig, de klederdracht weerspiegelt de sociale klassen. Hogerop in het dorp is de welvaart meer zichtbaar. De lokale kerk ademt geschiedenis. De huizen van welgestelde laten de eerste tekenen van welvaart zien. Het is overduidelijk dat de ontwikkelaars zich in de geschiedenis verdiept hebben en hun opgedane kennis hebben laten terugvloeien in een ongekende hoeveelheid aan visuele details waarmee de wereld van Pentiment is aangekleed.
Kies je eigen achtergrond
De game speelt zich af in een tijd dat de plaatselijke kerk met de scepter zwaaide. Vrije geesten werden door lokaal bestuur onder een vergrootglas gelegd, verketterd of verbannen. Het is in deze tijdsgeest dat jouw character Andreas Maler als kunstenaar zijn weg probeert te vinden in het oplossen van een moord met veel vraagtekens, maar waarbij iedere twijfel door lokaal bestuur de kop in wordt gedrukt. Andreas, eigenzinnig en nieuwsgierig. Sociaal, maar ook kritisch en bevragend. Hij wil de onderste steen boven krijgen, maar voelt dat hij zich op glad ijs begeeft. Wie kan hij vertrouwen? Bij wie kan hij zijn twijfel uitspreken? En welke bronnen kan hij aanspreken om de moord op te lossen en, voor hem veel belangrijker, het recht zegen laten vieren? Welke motieven zijn er om te onderzoeken? Wat volgt is een zoektocht van 15 tot 20 uur. Een verhaal, een boek, te lezen met de controller in je hand.
Wat Obsidian hier goed gedaan heeft, is dat je zelf de achtergrond van jouw character kunt kiezen. Na mij enigszins in de game verdiept te hebben, koos ik er in het eerste uur voor om Andreas in ieder geval van de benodigde theologische kennis te voorzien. Vanuit de gedachten dat deze kennis goed van pas zou komen in een wereld die door paters en nonnen geregeerd wordt. Ik wist natuurlijk ook dat er een moord opgelost moest gaan worden en dus koos ik er voor om Andreas van de nodige sociale skills te voorzien, in de hoop daardoor makkelijker informatie te kunnen ontfutselen. De game valt of staat bij dialogenopties en een vlotte babbel is dus essentieel.
Iedere kerk had in deze tijd het beheer over een bibliotheek. Ongetwijfeld dat in boekwerken aanwijzingen gevonden kunnen worden die bij kunnen dragen aan het oplossen van het moordmysterie. Een goed begrip van geschreven teksten, en Latijns in het bijzonder, leek me noodzakelijk. Tot slot heb ik gekozen om Andreas de vaardigheden van het inductief en deductief redeneren mee te geven. Uiteindelijk moeten de puzzelstukjes van het verhaal natuurlijk wel gelegd worden.
De gekozen achtergronden maken absoluut uit voor de dialogen die volgen. Met Andreas zijn achtergrond in theologie, was het bijvoorbeeld mogelijk om bepaalde antwoordopties verder te verdiepen, met als gevolg veel meer informatie te vergaren die mogelijk relevant kan zijn. Zo wist Andreas regelmatig net even een gevoelige snaar bij een dorpsgenoot te raken door Mattheüs te quoten of een religieuze discussie te beslechten door steekhoudende argumenten aan te dragen.
In de verhaalvertelling zijn flink veel vertakkingen te verkennen die allemaal afhangen van 1) jouw achtergrond, 2) de keuzes die je maakt en 3) de keuzes die je niet maakt. Dit laatste geldt niet alleen voor de dialogen, maar bijvoorbeeld ook voor de activiteiten die je op een dag onderneemt. Tijd in Pentiment is jouw bondgenoot, maar is ook spaarzaam. Je doorloopt een dag en kunt simpelweg niet even bij iedereen langs gaan. Kies je ervoor om de buren te helpen met hun schapen, dan blijft er geen tijd meer over om bij de andere buren een praatje te maken. Acties hebben in alle lagen van de verhaalvertelling consequenties en dus niet alleen in de dingen die je zegt, maar juist ook in de dingen die niet gezegd én gedaan worden. ‘Actions have consequences’, en Obsidian bewijst opnieuw heer-en-meester in actie-dialooggedreven verhaalvertelling te zijn.
Vermoeiend
De wereld is dus prachtig weergegeven en de dialogen zitten ontzettend goed in elkaar, maar toch wist Pentiment mij als speler niet helemaal te grijpen. Mijn voornaamste bezwaar is dat het mij persoonlijk enorm veel energie kost om de game te spelen. De geschreven teksten zijn allereerst moeilijk om te volgen. Om de sfeer van de game goed neer te zetten is ook over het taalgebruik goed nagedacht. Een pluspunt voor de sfeer, maar ook een nadeel. Het geschreven Engels is nogal statig, ingewikkeld en zeker niet voor het gros toegankelijk. Nu denk ik dat de gemiddelde gamer, bovengemiddeld goed in staat is om zich in het Engels te redden, maar toch is mijn indruk dat deze game een uitdaging wordt om te volgen wanneer Engels niet jouw moedertaal is. Er zijn wel wat taalopties, maar Nederlands is er daar niet één van. Pentiment is een beetje zoals dat boek waarvan je wel weet dat het op de eindstreep goed is, maar het zo ontzettend zwaar is om doorheen te komen dat het niet altijd met plezier gaat. Zeker ’s avonds laat, op het einde van een drukke werkdag.
De taalbarrière is niet de enige reden waarom de game mij veel energie kost. Al vroeg in de game ontstaan er allerlei dialogen, waarbij verwezen wordt naar bijvoorbeeld dorpsgenoten. Deze dorpsgenoten hoef je echter nog niet allemaal ontmoet te hebben. Als je ze al ontmoet hebt is het ook nog maar de vraag of je ze onthouden hebt. Ik vind het ontzettend lastig om gesprekken te volgen en dialoogkeuzes te maken als ik nog geen totaalbeeld heb, ik de helft nog niet begrijp of ken. Over wie gaat dit gesprek? Wie was dat ook alweer? Moet ik deze persoon kennen? Waar is deze plek waar hij het over heeft? Natuurlijk ontstaat er gaandeweg een completer beeld van de Tassing en haar inwoners, maar naar mijn smaak wordt hier (veel) te vroeg een beroep op gedaan in de dialogenopties. Met als resultaat, in ieder geval bij mij, verwarring en een verhaal dat moeilijk te volgen kan zijn.
Ook vind ik dat het verhaal nogal traag op gang komt en de focus regelmatig verloren raakt. In Pentiment moet er een moordmysterie opgelost geworden. Het duurt een flinke poos, voordat je op dit punt in de game komt. Wanneer eenmaal duidelijk is dat er een moord is gepleegd, wordt jouw rol in deze game ook duidelijker. Ook wordt in deze fase de tijdsgeest duidelijker. De strenge wetten van de kerk en de angst om met reden te twijfelen. De ontwikkelaars hebben de tijdsgeest goed voor het voetlicht weten te brengen. Toch heb ik als speler op verschillende momenten het gevoel gehad ver van het verhaal weg te drijven door verzeild te raken in activiteiten en dialogen die hier niets mee te maken hadden. Uiteraard hielp het dan weer wel om een bredere blik op de gemeenschap in Tassing te krijgen en werd de wereld steeds levendiger. Desondanks had ik als speler meer behoefte aan een compactere presentatie van het verhaal.
Conclusie
Pentiment is een meesterwerk, maar beslist niet een allemansvriend. Het verhaal is interessant, de dialogen en keuzes ijzersterk en de wereld zeer mooi vormgegeven. De geschiedenis is zelden zo inzicht gevend tot uitdrukking gebracht. Ondanks de kwaliteit, is het mij persoonlijk niet gelukt om de game volledig te omarmen. Het verhaal komt naar mijn smaak te traag op gang en de eindeloze (soms weinig doelgerichte) teksten maken dat het mij veel energie kost om de game te (blijven) volgen. De game is ongetwijfeld een must play voor de geïnteresseerden in theologie, geschiedenis en filosofie, die tevens houden van een goed verhaal. Voor mij klikte het helaas minder, maar laat je daardoor alsjeblieft niet weerhouden. Pentiment is een zeer geslaagd en ambitieus geschiedenisproject, met een typisch Obsidian sausje eroverheen gegoten.
